Het boek ‘How we decide’ van Jonah Lehrer is nummer zoveel in de reeks van breinboeken die ons de afgelopen jaren overspoelt. Misschien is dat niet helemaal terecht, want het boek verscheen al in 2009, dus bijvoorbeeld voor ‘De vrije wil bestaat niet’ van Victor Lamme en ‘Wij zijn ons brein’ van Dick Swaab. Maar ik heb ‘How we decide’ pas in 2012 gelezen. En ik moet zeggen, ook als je jezelf al enigszins tot de neuronerds mag rekenen is Jonah Lehrer de moeite van het lezen waard. 1. Hij kan boeiend schrijven, hoewel ik af en toe de gedachte niet kan onderdrukken dat hij en Malcolm Gladwell op dezelfde school hebben gezeten. 2. Hij plaatst de manier waarop wij beslissingen nemen in een breder perspectief. In zijn boek probeert hij af te rekenen met de tegenstellingen ratio versus emotie, statistiek versus buikgevoel, id versus ego of de strijd tussen ons reptielenbrein en de frontaalkwab. Er is geen universeel antwoord op de vraag hoe je tot de beste besluiten komt. Soms moet je een besluit zorgvuldig afwegen en beredeneren, in andere situaties kun je beter afgaan op je emoties.
De verhalen moet u zelf maar lezen: over wat er allemaal door de quarterback heengaat in de paar seconden voor hij besluit welke pass hij gaat geven, over de marineman die beslist om op de knop te drukken en een kruisraket afvuurt zonder dat hij zeker weet of hij op een vijandelijk of een eigen vliegtuig schiet, over hoe Parkinson kan leiden tot spelverslaving, over de mythe van de ‘hot hand’ bij het basketbal (Zou dat ook geleden voor het nemen van strafschoppen in het voetbal?), over het bedenkelijke gemak van creditcards, over de vraag of je in staat bent om stil te staan om na te denken terwijl er een vuurzee op je afkomt, over psychopaten en pokerspelers en over nog veel meer. Alleen al om die verhalen is het boek de moeite van het lezen waard. Lehrer eindigt met een aantal aanbevelingen om te komen tot betere beslissingen.
1. Over eenvoudige beslissingen kun je beter nadenken. Onze eigen Ap Dijksterhuis, die vaak door Lehrer wordt aangehaald, denkt dat de limiet bij vier verschillende variabelen ligt, er zijn ook geleerden die zeggen dat vijf tot negen verschillende soorten informatie nog wel te behappen zijn voor de prefrontale cortex. Maar als je bijvoorbeeld een huis moet kopen of meubels, of een auto, ga dan af op je buikgevoel. Anders eindig je met een lelijke bank in het verkeerde appartement, met een foute auto voor de deur.
2. Nieuwe problemen vragen ook om een rationele afweging. Als je niet kunt afgaan op wat je eerder hebt meegemaakt, neem dan de tijd om achterover te leunen en na te denken.
3. Omarm onzekerheid. Lastige problemen hebben zelden eenvoudige oplossingen. Pas op voor de valkuil om te snel te concluderen dat je wel weet hoe de wereld in elkaar steekt. Sta open voor alternatieve hypotheses en realiseer je ook wat je niet (zeker) weet.
4. Je weet meer dan je denkt. Dat buikgevoel komt niet uit de lucht vallen. Dat je niet precies weet waar het vandaan komt, wil niet zeggen dat het niet gebaseerd is op een gezond overlevingsinstinct. Of op jaren van ervaring. Dat sommige processen in het brein zich afspelen zonder dat je daar erg in hebt wil niet altijd zeggen dat ze het bij het verkeerde eind hebben. Letterlijk: je weet meer dan je denkt.
5. Denk na over hoe je nadenkt. Kennis over hoe je hersens werken helpt je om stomme fouten te vermijden. Stel dat politici, ondernemers en marketing managers zich bewust zouden zijn van het begrip ‘loss aversion’, de manier waarop hun brein wanhopig zal proberen om verlies te vermijden en geneigd is om korte termijn winst te omarmen. Zouden we dan wellicht helemaal geen Eurocrisis hebben?
Lehrer, Jonah (2009), How We DECIDE, Mariner Books/Houghton Mifflin Harcourt, Boston/New York
Recent Comments