The Information

A History, A Theory, A Flood

Al tijden hik ik aan tegen het schrijven van een blog over dit boek van James Gleick. The Information is niet echt een boek voor op het strand. Het is geen gemakkelijk boek. Het is veelzijdig boek, een boek waarover je moet nadenken, maar zeker een boek dat je op ideeën brengt.

“Data is not information, information is not knowledge, knowledge is not understanding, understanding is not wisdom” (Clifford Stoll) Onderzoekers hebben er al moeite mee om van data informatie te maken. Nu we leven in de tijd van ‘Big Data’ wordt de roep om informatie steeds dringender.

Wat ís informatie? In The Information probeert James Gleick daar een antwoord op te geven. James Gleick werd beroemd met het boek Chaos (1987). The Information heeft als ondertitel: A History, A Theory, A Flood. En dat is het dan ook: deels wetenschapsgeschiedenis, deels wetenschapsfilosofie, en deels een beschouwing over het alsmaar uitdijende universum van informatie.

Het boek gaat over informatieoverdracht via sprekende trommels in Afrika, de telegraaf, het internet en via memen. Het gaat over mensen als Charles Babbage en Ada Byron, Claude Shannon, Alan Turing, Norbert Wiener, Edgar Allan Poe en Jorge Louis Borges.
Over woordenboeken en wiskunde, over computers en codes, over DNA en muziek.
Gleick laat je nadenken over wat het betekent om te leven in een orale cultuur. Stel je eens voor dat je niets kunt opschrijven, opnemen, fotograferen of filmen, tweeten of posten. En dus ook niets nalezen, nakijken, terugluisteren of opzoeken. De enige manier om iets te leren is door eigen ervaring, of doordat iemand je iets vertelt of voordoet.
Gleick laat je kennismaken met de briljante geesten die onze wereld hebben veranderd. Claude Shannon die het informatiebegrip losmaakte van ‘betekenis’ en informatie koppelde aan onzekerheid. Informatie is entropie. Wanorde.

In 1941 schreef Jorge Louis Borges een verhaal over de mythische bibliotheek van Babel, waarin alle boeken opgenomen zijn, in alle talen, geschiedschrijving en profetie, het evangelie, alle commentaren op het evangelie, alle commentaren op commentaren, de geschiedenis van de toekomst, de waarachtige catalogus van de bibliotheek en talloze valse catalogi. De bibliotheek omvat alle informatie. Daarom is het onmogelijk om er kennis te vergaren, juist omdat alle kennis er aanwezig is, zij aan zij met alle denkbare valsheid in geschrifte.

Charles Babbage (1791-1871) speelde al eens met de gedachte dat elke menselijke uiting, door het in trilling brengen van de moleculen in de lucht, zijn spoor in het universum achterlaat. “The air itself is one vast library, on whose pages are for ever written all that man has ever said or woman whispered.”
Edgar Allan Poe, hierop voortbordurend, en aansluitend bij het determinisme van Pierre-Simon Laplace bedacht dat het dan voor ‘a being of infinite understanding’ mogelijk zou moeten zijn om al die wervelingen weer te herleiden tot hun bron.
Seth Lloyd van MIT heeft uitgerekend hoeveel informatie het universum nu bevat, gerekend vanaf de Big Bang. Hij komt erop uit dat het universum iets van 10**120 ops (operations per second) aan informatie kan produceren, wat betekent dat we nu op iets van 10**90 bits zitten. De teller loopt door. Wie had het over Big Data?

Al in 1621 verbaasde Robert Burton zich over de informatie overload. “I hear new news every day, and those ordinary rumours of war, plagues, fires, inundations, thefts, murders, massacres, meteors, comets, spectrums, prodigies, apparitions, …” Alsof de goede man zijn nieuws niet met paard en wagen kreeg aangevoerd, maar een overlopende e-mail inbox had en elk half uur zijn smartphone moest checken.
Jacob Palme, een Zweedse computer wetenschapper schreef in 1983 over e-mail: “People get too many messages, which they do not have time to read. This also means that the really important messages are difficult to find in a large flow of less important messages”.

De vraag blijft of we nu zijn beland in de informatiehel waarin we omkomen in trivialiteiten, of juist in de informatiehemel, waarin we blij verbaasd rond mogen dwalen in de bibliotheek van Borges en op zoek kunnen gaan naar onontdekte schatten van betekenis.

James Gleick (2011) The Information, A History, A Theory, A Flood, Pantheon Books, New York.